Vi khuẩn HP là loại vi khuẩn mãn tính có khả năng lây nhiễm cao và rất khó điều trị. Đặc biệt đây còn là loại vi khuẩn có thể gây biến chứng ung thư dạ dày đe dọa tính mạng người bệnh. Để phòng tránh và điều trị loại vi khuẩn này một cách hiệu quả, người bệnh hãy tham khảo ngay bài chia sẻ của chuyên gia dưới đây.

Vi khuẩn HP là gì?

Vi khuẩn H.pylori là gì? Vi khuẩn H.pylori là một loại vi khuẩn có đường kính từ 0,3 – 1µm, dài 1,5 – 5 µm với 4 – 6 lông mảnh ở mỗi đầu, tồn tại chủ yếu trong lớp niêm mạc của dạ dày. Loại khuẩn này còn được gọi là Helicobacter pylori, Campylobacter pylori hay gọi tắt là vi khuẩn HP.

Theo nghiên cứu, khuẩn HP không tồn tại sẵn trong hệ tiêu hóa mà chủ yếu xâm nhập vào cơ thể thông qua hoạt động ăn uống, sinh hoạt hàng ngày. Và tồn tại bằng cách tiết ra một loại enzyme là Urease giúp trung hòa độ acid trong dạ dày. Chính vì vậy, vi khuẩn HP có thể tồn tại và phát triển tốt ở nhiệt độ 30 – 40 độ C và chịu được môi trường pH từ 5 – 8,5 mà không bị axit dạ dày tiêu diệt.

Tuổi thọ của loại vị khuẩn HP phụ thuộc rất nhiều vào môi trường sống. Vậy, vi khuẩn HP tồn tại bao lâu?

• Vi khuẩn này có thể tồn tại lâu dài trong môi trường axit dạ dày và chỉ bị tiêu diệt nếu người bệnh sử dụng thuốc điều trị.
• Ở môi trường bên ngoài cơ thể: Vi khuẩn có thể phát tán ra ngoài cơ thể con người qua phân thải hoặc tuyến nước bọt và có thể tồn tại trong nhiều môi trường khác nhau như: Không khí, đất và nước. Thời gian sống ở ngoài môi trường không khí là 60 phút tới 4 giờ tùy thuộc độ ẩm và nhiệt độ. Trong môi trường đất và nước có thể tồn tại lên tới 1 năm và chỉ chết đi trong nước sôi 100 độ.

Nguyên nhân khiến người bệnh bị nhiễm khuẩn HP

Dạ dày nhiễm vi khuẩn HP có thể do một số nguyên nhân chính sau:

• Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với người bệnh: Các hành động hôn nhau, mớm thức ăn, sử dụng chung đồ dùng cá nhân,… là những hành động dễ bị nhiễm khuẩn HP.
• Có thói quen ăn uống không đảm bảo vệ sinh: Sử dụng các loại thực phẩm bẩn, ăn rau sống, ăn gỏi,… cũng có thể là nguyên nhân đưa vi khuẩn vào cơ thể.
• Sử dụng nguồn nước không vệ sinh: Vi khuẩn HP có thể tồn tại lâu trong môi trường nước, do đó nguồn nước không đảm bảo cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến người bệnh nhiễm loại vi khuẩn này.
• Nguyên nhân khác: Tiến hành các phương pháp thăm khám dạ dày ở cơ sở y tế không đảm bảo vệ sinh có thể lây nhiễm vi khuẩn từ bệnh nhân này sang bệnh nhân khác.

Biểu hiện sức khỏe khi bị nhiễm vi khuẩn HP

Dấu hiệu có vi khuẩn HP trong cơ thể thường được nhận biết như sau:

• Thường xuyên đau bụng nhất là sau khi ăn và bị đau tức vùng thượng vị, vùng lưng, ngực.
• Rối loạn tiêu hóa, chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, ăn không tiêu.
• Buồn nôn và nôn mửa, dịch nôn có màu đen hoặc bã cà phê.
• Thường xuyên ợ nóng, ợ chua, hôi miệng, mất khẩu vị, chán ăn.
• Cơ thể suy nhược, sụt cân nghiêm trọng nhưng không rõ nguyên nhân gây ra.
• Thay đổi màu sắc phân, phân thường có màu đen hoặc lẫn với máu do xuất huyết trong dạ dày.

Khuẩn HP được xếp vào danh sách các loại vi khuẩn khó điều trị, nhất là trường hợp có dấu hiệu kháng thuốc. Chính vì vậy, khi cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng khác thường nào người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị.

Vi khuẩn HP gây nên những vấn đề gì?

Các triệu chứng nhiễm vi khuẩn HP trong dạ dày ban đầu thường không được biểu hiện cụ thể. Do đó, đến khi người bệnh phát hiện ra loại vi khuẩn này đã gây nên những biến chứng nguy hiểm.

Vi khuẩn HP nguyên nhân dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm liên quan đến hệ tiêu hóa như:

• Vi khuẩn HP gây viêm loét dạ dày: Đây là một trong những biến chứng dễ mắc phải khi nhiễm khuẩn HP. Loại vi khuẩn này ăn mòn niêm mạc dạ dày gây nên các ổ viêm loét ở niêm mạc. Lâu dần các ổ viêm ăn sâu và lan rộng có thể dẫn đến tình trạng xuất huyết trong dạ dày.
• Xuất huyết dạ dày: Vi khuẩn tấn công niêm mạc dạ dày, khiến lớp niêm mạc bị ăn mòn và chạm đến các mạch máu bên trong gây xuất huyết. Xuất huyết dạ dày thường có biểu hiện là nôn hoặc đại tiện ra máu dẫn đến tình trạng thiếu máu, thiếu hụt sắt khiến cơ thể suy nhược.
• Hiện tượng tắc nghẽn: Khuẩn Hp gây viêm và hình thành các khối u làm ngăn cản quá trình thức ăn di chuyển từ dạ dày xuống ruột non. Nếu không được điều trị sớm sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa và gây biến chứng tắc ruột rất nguy hiểm.
• Nguy cơ thủng dạ dày: Viêm loét dạ dày mức độ nặng có thể dẫn đến thủng dạ dày. Khi đó người bệnh cần phải phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn phần dạ dày mới có thể tránh viêm loét lan rộng hơn.
• Viêm phúc mạc: Khuẩn HP có thể khiến phúc mạc hoặc niêm mạc bụng bị viêm gây ra các cơn đau tiến triển âm ỉ, đầy bụng, khó tiêu,…
• Ung thư dạ dày: Tình trạng viêm loét lâu ngày do khuẩn HP gây ra có thể dẫn đến biến chứng ung thư dạ dày rất nguy hiểm. Đây là biến chứng ở mức độ cao nhất và có thể gây nguy hiểm cho tính mạng.

Vi khuẩn HP có lây không? Lây qua những đường nào?

Vi khuẩn, virus HP có thể tồn tại rất lâu trong môi trường, do đó khả năng lây nhiễm là rất cao. Theo các chuyên gia, vi khuẩn HP có thể lây nhiễm từ người này sang người khác nếu có tiếp xúc gần hoặc sử dụng chung đồ dùng cá nhân. Bên cạnh đó, gia đình có người mắc bệnh thì tỷ lệ lây nhiễm thường cao hơn so với bình thường.

Nhiễm HP thường thông qua một số con đường sau:

• Đường miệng: Đây là con đường lây truyền chủ yếu của vi khuẩn HP. Vi khuẩn thường lây lan do tiếp xúc nước bọt hay dịch tiết đường tiêu hóa của người mắc bệnh. Trường hợp sử dụng chung đồ dùng hàng ngày với người bệnh cũng rất dễ lây nhiễm loại vi khuẩn này.
• Đường phân: Vi khuẩn có thể đào thải qua phân và lây lan sang cộng đồng. Do đó, người có thói quen ăn đồ sống, đồ ăn sẵn thường có nguy cơ bị nhiễm.
• Đường khác: Một số trường hợp có thể phát tán hoặc lây nhiễm khuẩn HP như: Dùng chung các thiết bị y tế nội soi dạ dày, soi tai mũi họng, dụng cụ nha khoa,… mà chưa vệ sinh tiệt trùng các thiết bị y tế này.

Khuẩn HP là loại vi khuẩn có khả năng lây nhiễm trong cộng đồng cao, vì vậy để đảm bảo không bị nhiễm khuẩn, người bệnh và người bình thường đều phải hết sức chú ý trong sinh hoạt. Tạo cho mình thói quen sinh hoạt tốt, đảm bảo vệ sinh và giữ khoảng cách với người xung quanh là cách hạn chế lây nhiễm hiệu quả nhất.

Làm sao để phát hiện vi khuẩn HP trong dạ dày

Khuẩn HP giai đoạn đầu thường không có biểu hiện cụ thể, vậy người bệnh có thể phát hiện vi khuẩn HP bằng cách nào?

Để phát hiện vi khuẩn HP có trong có thể hay không, người bệnh có thể thực hiện một số xét nghiệm sau:

Phương pháp xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu cũng là cách phát hiện khuẩn HP có tồn tại và gây hại trong có thể hay không. Khi thực hiện, các bác sĩ sẽ lấy máu và thực hiện các bước xét nghiệm để xác định cơ thể có kháng thể chống lại vi khuẩn HP hay không. Nếu tồn tại kháng thể trong máu thì người bệnh đã nhiễm khuẩn HP.

Xét nghiệm hơi thở

Test hơi thở là phương pháp xét nghiệm cho kết quả rất chính xác và có thể áp dụng cho cả trẻ em. Có 2 dạng test vi khuẩn HP bằng hơi thở là test hơi thở sử dụng bóng hoặc test hơi thở sử dụng thẻ. Người bệnh thở vào thiết bị được chỉ định, sau đó hơi thở được đánh giá trên thiết bị phân tích và xác định có dương tính với khuẩn HP hay không.

• DPM 50: âm tính.
• DPM từ 50 – 199: Không xác định được có nhiễm vi khuẩn hay không.
• DPM 200: dương tính.

Xét nghiệm phân tìm vi khuẩn HP

Khuẩn HP có tồn tại trong phân người bệnh, vì vậy xét nghiệm phân cũng là một trong những cách giúp tìm ra vi khuẩn nhanh nhất. Vi khuẩn được xác định dựa trên phản ứng miễn dịch huỳnh quang.

Nội soi

Đây là phương pháp dùng một ống nội soi nhỏ có gắn camera luồn qua ống thực quản vào dạ dày và xác định vị trí loét. Phương pháp nội soi giúp chẩn đoán tình trạng tổn thương dạ dày, tá tràng. Bên cạnh đó còn giúp bác sĩ có cái nhìn trực quan và đánh giá được mức độ nghiêm trọng của bệnh để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.

Cách tiêu diệt vi khuẩn HP trong dạ dày

Những câu hỏi được người bệnh quan tâm nhất là: Vi khuẩn HP có nguy hiểm không? có diệt được vi khuẩn HP không và điều trị vi khuẩn HP bao lâu? Theo các chuyên gia, vi khuẩn này rất nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, người bệnh có thể diệt được vi khuẩn HP ở giai đoạn đầu khi chưa kháng thuốc và thời gian điều trị phụ thuộc vào từng tình trạng bệnh cụ thể.

Thông thường, vi khuẩn HP được điều trị bằng các cách sau:

Phác đồ điều trị vi khuẩn HP bằng thuốc Tây y

Trường hợp bệnh nhân được chẩn đoán dương tính với vi khuẩn HP, bác sĩ thường chỉ định các phác đồ điều trị bằng thuốc Tây. Căn cứ vào thực trạng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định một số phác đồ sau:

Phác đồ điều trị vi khuẩn HP lần I

• Phác đồ 3 loại thuốc cơ bản: Sử dụng các loại thuốc  Amoxicillin 1g, thuốc ức chế bơm proton (PPI) và thuốc Clarithromycin 500mg mỗi ngày 2 lần và dùng liên tiếp từ 10 – 14 ngày.
• Phác đồ nối tiếp: Đây là phác đồ được chỉ định khi sử dụng phác đồ tiêu trừ lần I không mang lại hiệu quả như mong muốn. Các loại thuốc được chỉ định là: Amoxicillin PPI dùng trong ngày tiếp theo, sau đó dùng Tinidazole PPI Amoxicillin vào 5 ngày kế tiếp.
• Phác đồ dùng 3 loại thuốc cho trường hợp sử dụng kháng sinh Clarithromycin trong thời gian gần: Metronidazole 500mg PPI Amoxicillin 1g.
• Phác đồ 3 loại thuốc áp dụng cho trường hợp không dùng kháng sinh Clarithromycin trong thời gian gần: Amoxicillin 1g PPI Levofloxacin 250mg.
• Phác đồ dùng 4 loại thuốc có Bismuth trong 14 ngày: Đây là phác đồ được bác sĩ chỉ định khi người bệnh có dấu hiệu kháng phác đồ 3 thuốc hoặc bị dị ứng với kháng sinh penicillin. Khi đó các loại thuốc được sử dụng là: Bismuth 240mg (2 lần/ ngày), PPI (2 lần/ ngày), Tetracycline 500mg ( 2 – 3 lần/ ngày), Metronidazol 500mg (2 lần/ ngày) hoặc Tinidazole 500mg.
• Phác đồ dùng 4 thuốc không có Bismuth 10 ngày: PPI (2 lần/ ngày), Clarithromycin 500mg (2 lần/ ngày), Amoxicillin 1g (2 lần/ ngày), Tinidazole 500mg hoặc Metronidazol 500mg (2 lần/ ngày).

Phác đồ tiệt trừ vi khuẩn HP lần II

Đây là phác đồ sử dụng các loại thuốc thuộc nhóm phác đồ diệt trừ vi khuẩn lần I không mang lại hiệu quả. Khi đó, bác sĩ chỉ định các loại thuốc lần II sử dụng trong 10 ngày là: Amoxicillin 1g (2 lần/ ngày), PPI, Levofloxacin 250 – 500mg (2 lần/ ngày).

Phác đồ điều trị cứu vãn

Phác đồ điều trị này được chỉ định sử dụng khi cả phác đồ I và II đều thất bại. Trường hợp bệnh này cần tiến hành nuôi cấy vi khuẩn HP và xây dựng kháng sinh phù hợp. Một số phác đồ được chỉ định như sau:

• Phác đồ dùng 3 loại thuốc chuẩn chưa được áp dụng điều trị.
• Phác đồ 3 loại thuốc trong đó có thuốc Levofloxacin.
• Phác đồ 4 loại thuốc trong đó có thuốc Bismuth.

Bên cạnh đó các bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng thêm các loại kháng sinh giúp ức chế tiết axit để ngăn vi khuẩn phát triển mạnh.

Các loại thuốc Tây y có thể mang lại tác dụng phụ cho người dùng như: Hoa mắt, đau đầu, loãng xương, nhiễm khuẩn đường ruột, rối loạn tiêu hóa, táo bón,… Vì vậy người bệnh cần cẩn thận khi sử dụng, tốt nhất nên tuân theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Bên cạnh đó, trong quá trình dùng thuốc nếu cơ thể có biểu hiện bất thường cần ngưng sử dụng và hỏi ý kiến bác sĩ để có biện pháp thay đổi phác đồ điều trị.

Chữa trị bằng Đông y

Điều trị bằng các bài thuốc Đông y được đánh giá là an toàn và ít tác dụng phụ hơn so với phác đồ sử dụng thuốc Tây y. Do đó, tình trạng bệnh nếu chưa ở mức nguy cấp như xuất huyết thì người bệnh có thể hoàn toàn điều trị bằng thuốc Đông y.

Hầu hết các bài thuốc Đông y được chỉ định chữa bệnh dạ dày do vi khuẩn HP thường chứa 4 nhóm dược liệu chính:

• Nhóm dược liệu có tác dụng kháng sinh: Khổ sâm, đại hoàng, dạ cẩm, bồ công anh, chè dây,…
• Nhóm thảo dược có tác dụng chỉ thống (giảm đau): Cam thảo, kê huyết đằng, huyền hồ, sài hồ, tam thất,…
• Nhóm dược liệu có tác dụng hành khí, bồi bổ sức khỏe: Đương quy, bố chính sâm, mộc hương, bạch thược,…
• Nhóm thảo dược có tác dụng thu liễm, trung hòa axit dịch vị: Vỏ hàu và ô tặc cốt (mai mực).

Tùy theo tình trạng bệnh cụ thể các bác sĩ có thể gia giảm hoặc thêm một số dược liệu khác để nâng cao hiệu quả điều trị. Khi sử dụng thuốc Đông y điều trị bệnh dạ dày, người bệnh cần chú ý:

• Kiên trì sử dụng thuốc trong thời gian dài để mang lại hiệu quả điều trị cao nhất.
• Không nên tự ý kết hợp sử dụng nhiều loại thuốc cùng 1 lúc, nếu muốn sử dụng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.
• Kết hợp chế độ sinh hoạt, ăn uống và tập luyện khoa học, tốt cho dạ dày để thuốc phát huy hết công dụng và loại trừ nhanh vi khuẩn HP.

Điều trị bằng thuốc Nam

Khuẩn HP trong dạ dày có thể sử dụng các bài thuốc Nam để ức chế phát triển hoặc làm gia tăng triệu chứng bệnh. Bài thuốc Nam thường sử dụng các loại thảo dược có sẵn trong tự nhiên nên rất dễ tìm kiếm và có chi phí rẻ.

Một số bài thuốc thường được sử dụng và mang lại hiệu quả trị bệnh cao là:

Dùng nghệ vàng

Nghệ vàng có chứa hoạt chất curcumin, beta-carone và quercetin nên có khả năng chống viêm, phục hồi, tái tạo niêm mạc bị tổn thương và trung hòa dịch vị và điều trị vi khuẩn HP. Cách sử dụng bài thuốc từ nghệ đơn giản như sau:

• Cách 1: Pha bột nghệ, mật ong với nước ấm dùng uống vào mỗi buổi sáng sớm giúp giảm nhanh các triệu chứng viêm đau do khuẩn HP gây nên.
• Cách 2: Dùng nghệ tươi, cạo vỏ thái lát và ngâm cùng mật ong trong khoảng 1 tuần. Mỗi lần nhai 2 – 3 lát nghệ ngâm mật ong giúp giảm triệu chứng bệnh đáng kể.

Sử dụng dạ cẩm

Dạ cẩm là một trong những loại thảo dược có khả năng ức chế vi khuẩn Hp phát triển và gây bệnh. Bên cạnh đó, thành phần trong vị thuốc này có tác dụng lợi tiểu, thanh nhiệt làm lành nhanh các vết thương. Cách chữa bệnh từ cây dạ cẩm như sau:

• Với dạng thuốc sắc: Sử dụng 10 – 25g lá và ngọn dạ cẩm khô sắc với nước sau đó cho thêm đường cho đủ ngọt dùng uống 2 – 3 lần trong ngày. Người bệnh có thể uống trước khi ăn hoặc khi có triệu chứng đau dạ dày.
• Với dạng cao: Sử dụng 7kg lá dạ cẩm khô kết hợp với 2kg đường kính, 1kg mật ong.Đem  lá dạ cẩm nấu với nước thành dạng cao sau đó cho thêm  2kg đường đánh tan đến khi cô lại. Cuối cùng thêm 1kg mật ong rồi để nguội đóng chai sử dụng dần.
• Với dạng cốm: Sử dụng bột dạ cẩm 7kg, cam thảo 1kg, đường kính 2kg trộn đều. Mỗi ngày dùng 10 – 15g và uống 2 lần trước khi ăn hoặc khi có biểu hiện đau. Chú ý: Đối với trẻ em dưới 18 tuổi mỗi ngày chỉ nên sử dụng 5 – 10g.

Dùng lá khôi tía

Lá khôi tía có chứa các hợp chất giúp kháng viêm, giảm đau và trị HP rất hiệu quả. Chính vì vậy, đây là vị thuốc Nam được dân gian ưa chuộng sử dụng. Cách dùng lá khôi trị bệnh như sau:

• Cách 1: Sử dụng: Lá khôi 80g, bồ công anh 40g và lá nam khổ sâm 12g đã được phơi khô. Sau đó đem các thảo dược thái nhỏ rồi đun với nước để uống hàng ngày. Người bệnh có thể thể thêm cam thảo cho ngọt và dễ uống hơn.
• Cách 2: Sử dụng lá khôi khô rửa sạch và sắc với nước uống thay nước chè hàng ngày là cách dùng đơn giản nhất.

Các bài thuốc Nam chữa bệnh do khuẩn HP gây ra được đánh giá có mức độ an toàn cao. Tuy nhiên thành phần dược tính có trong các bài thuốc này chỉ phù hợp với tình trạng bệnh ở giai đoạn nhẹ. Khi bệnh có dấu hiệu phát triển nặng hoặc có dấu hiệu viêm loét hoặc xuất huyết thì cần lựa chọn phương pháp khác mang lại hiệu quả cao hơn.

Cách phòng ngừa lây nhiễm vi khuẩn HP

Vi khuẩn HP dạ dày có thể lây nhiễm từ người này sang người khác một cách dễ dàng. Vì vậy để  phòng tránh vi khuẩn HP lây nhiễm, người bệnh và người nhà cần:

• Không sử dụng chung đồ dùng  cá nhân hoặc ăn chung bát, chung đũa với người bệnh.
• Người bệnh nên vệ sinh cơ thể và nơi ở, nơi làm việc sạch sẽ hàng ngày và tránh tiếp xúc gần với mọi người xung quanh.
• Rửa tay sau khi đi vệ sinh để phòng tránh khuẩn HP lây nhiễm ra ngoài môi trường.
• Hạn chế ăn thức ăn chế biến sẵn hoặc các quán ăn vỉa hè để giảm thiểu lây nhiễm khuẩn HP.
• Tập thể dục thường xuyên là cách nâng cao sức khỏe, sức đề kháng phòng tránh vi khuẩn xâm nhập và lây bệnh.
• Người bệnh nên ăn chín, uống sôi và tránh sử dụng các thực phẩm tươi sống vì chúng có thể là nguyên nhân khiến cơ thể nhiễm khuẩn HP.
• Cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện và điều trị bệnh kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm về sau.

Vi khuẩn HP, đặc biệt là khuẩn HP kháng thuốc rất nguy hiểm đối với sức khỏe con người. Vì vậy, độc giả không nên chủ quan mà cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm bệnh ngay từ bây giờ.

Theo: Y tế Bắc Kạn