Hắc lào ở tay, chân thường xảy ra do nhiễm các chủng nấm dermaphytes như Trichophyton, Microsporum và Epidermophyton. Bệnh tương đối lành tính và có thể thuyên giảm nhanh sau khi sử dụng thuốc bôi/ thuốc uống kết hợp với chế độ chăm sóc đúng cách.
Hắc lào ở tay, chân và triệu chứng nhận biết
Hắc lào (lác đồng tiền) là một trong những bệnh nấm da thường gặp. Bệnh xảy ra do nhiễm chủng nấm sợi (dermaphytes), trong đó thường gặp nhất là Trichophyton, Microsporum và Epidermophyton. Đây là chủng nấm ưa keratin nên có khả năng gây tổn thương ở móng, da đầu, râu, lông và các vùng da thông thường.
Các bệnh nấm da nói chung và hắc lào nói riêng thường ảnh hưởng đến những vùng da bài tiết nhiều mồ hôi như các kẽ ngón, bẹn, vùng da dưới cánh tay,… Trong đó, lác đồng tiền ở chân và tay là một trong những vị trí thường gặp nhất.
Các triệu chứng nhận biết bệnh hắc lào ở tay, chân:
- Mu bàn tay, bàn chân hoặc giữa các kẽ ngón xuất hiện các đốm tròn màu hồng hoặc đỏ như đồng xu
- Tổn thương da có ranh giới rõ so với những vùng da xung quanh, bờ cao, có mụn nước li ti và ở giữa có hiện tượng bong vảy trắng nhẹ (số lượng vảy ít, không xếp chồng thành từng lớp như bệnh vảy nến)
- Các đám tổn thương có thể liên kết lại tạo thành mảng tổn thương lớn
- Các đốm lác đồng tiền thường có xu hướng lan rộng dần theo thời gian đi kèm với cảm giác ngứa ngáy, mức độ ngứa ngáy khó chịu tăng lên khi cơ thể tiết nhiều mồ hôi
- Hắc lào ở tay, chân còn có thể ảnh hưởng đến cả phần móng. Dấu hiệu thường gặp là hiện tượng màu đổi sang màu trắng đục hoặc vàng nhạt, dày sừng và giòn, dễ gãy
Nếu không chữa trị sớm, hắc lào có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính với biểu hiện điển hình là các đốm tổn thương có màu thẫm, phẳng và ranh giới không rõ ràng với vùng da xung quanh
Nguyên nhân gây hắc lào ở tay và chân
Hắc lào ở tay, chân có nguyên nhân tương tự như bệnh hắc lào xảy ra ở những vị trí khác. Ngoài nguyên nhân hắc lào trực tiếp, nguy cơ mắc bệnh cũng tăng lên đáng kể khi có những yếu tố và điều kiện thuận lợi.
Các nguyên nhân và yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh lác đồng tiền ở bàn tay, bàn chân:
- Do nấm dermatophytes: Lác đồng tiền xảy ra khi nhiễm nấm sợi (chủng nấm dermatophytes). Chủng nấm này có đặc tính ưa keratin nên phát triển mạnh ở lớp sừng của da, móng, tóc và râu – đặc biệt là khi da có độ pH kiềm (từ 6.9 – 7.2). Nấm dermatophytes có khả năng lây nhiễm từ người mắc bệnh, môi trường (chủ yếu là đất) và động vật (chó, mèo, ngựa).
- Tăng tiết mồ hôi: Tăng tiết mồ hôi là tình trạng da bài tiết mồ hôi nhiều hơn bình thường. Đối với những người bị tăng tiết mồ hôi ở chân tay, nguy cơ bị nấm da nói chung và hắc lào nói riêng thường cao hơn người bình thường. Nguyên nhân là bởi vì mồ hôi tạo môi trường ẩm ướt kích thích sự phát triển quá mức của vi nấm.
- Thói quen vệ sinh kém: Vệ sinh kém là yếu tố thuận lợi dẫn đến các bệnh viêm da do nấm, trong đó có bệnh hắc lào ở chân, tay. So với những vùng da khác trên cơ thể, tay và chân có tần suất tiếp xúc cao nên có nguy cơ nhiễm nấm men và vi khuẩn. Nếu vệ sinh kém, vi nấm dễ dàng xâm nhập vào móng và lớp sừng của da, kết quả là gây nên bệnh hắc lào.
- Suy giảm miễn dịch: Vi nấm gây bệnh hắc lào có thể phát triển mạnh hơn ở những người có hệ miễn dịch suy giảm (người bị suy nhược, dùng thuốc ức chế miễn dịch dài hạn, tiểu đường, nhiễm HIV,…). Ở những người có sức đề kháng kém, hắc lào có nguy cơ tiến triển mãn tính và tái phát lại thường xuyên nếu không có phương án điều trị trong thời gian sớm nhất.
- Lạm dụng xà phòng quá mức: Hầu hết các loại xà phòng đều có độ pH kiềm (khoảng từ 6.5 – 9) để có thể rửa sạch bã nhờn, mồ hôi và tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn có hại. Tuy nhiên, lạm dụng xà phòng quá mức tạo môi trường thuận lợi để nấm dermatophytes phát triển. Bởi chủng nấm này sinh sản mạnh trong môi trường kiềm (độ pH từ 6.9 – 7.2).
- Một số yếu tố khác: Ngoài ra, nguy cơ mắc bệnh hắc lào ở bàn chân, bàn tay còn có thể tăng lên khi có những yếu tố như thường xuyên tiếp xúc thân mật với người bị hắc lào, không mang ủng và bao tay cao su khi tiếp xúc với đất cát, không vệ sinh cho thú nuôi thường xuyên,…
Hắc lào ở tay, chân ở lây không? Nguy hiểm không?
Hắc lào nói chung và hắc lào ở tay, chân đều có khả năng lây nhiễm cao. Vi nấm có thể lây trực tiếp từ người sang người hoặc lây từ môi trường (đất, không khí) và thú nuôi. Ở một số trường hợp, nấm dermatophytes cũng có thể lây qua các vật dụng trung gian như mền gối, khăn mặt, quần áo,… Do đó trong thời gian chữa trị, bệnh nhân cần tránh tiếp xúc thân mật với người khỏe mạnh để hạn chế tối đa tình trạng lây nhiễm.
Mặc dù có khả năng lây nhiễm cao nhưng hắc lào là bệnh lành tính. Bệnh lý này chủ yếu gây tổn thương lớp sừng của da, hoàn toàn không xâm nhập vào các lớp sâu hơn như lớp bóng, lớp hạt, tế bào gai và lớp đáy. Do đó, nấm dermatophytes rất hiếm khi ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Nếu chăm sóc và chữa trị kịp thời, hắc lào ở tay và chân có thể được kiểm soát chỉ sau vài tuần.
Tuy nhiên, trong trường hợp không được chữa trị hoặc điều trị không đúng phương pháp, hắc lào ở tay, chân có thể gây ra các biến chứng như:
- Biến dạng móng: Nấm dermatophytes là chủng nấm ưa keratin nên thường tấn công vào các cơ quan được cấu tạo từ thành phần này như lớp sừng của da, móng và lông. Do đó, hắc lào ở tay và chân không được điều trị có thể khiến móng bị tổn thương nặng, dễ gãy, giòn và biến dạng.
- Bội nhiễm (nhiễm khuẩn thứ phát): Bội nhiễm là tình trạng khá phổ biến đối với bệnh hắc lào ở tay và chân. Nguyên nhân gây bội nhiễm là bởi vì gãi cào, chà xát thường xuyên lên vùng bị tổn thương khiến vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm. Bội nhiễm da đặc trưng bởi tình trạng mụn mủ xuất hiện trong các đám tổn thương do lác đồng tiền gây ra, đôi khi đi kèm với cảm giác sưng nóng và đau nhức nhẹ.
- Hắc lào mãn tính: Nếu không có phương án chữa trị kịp thời và đúng phương pháp, hắc lào có nguy cơ chuyển biến mãn tính. Ở giai đoạn mãn tính, bệnh có biểu hiện không điển hình, khó chẩn đoán và điều trị. Hắc lào mãn tính chỉ gây ra các đám tổn thương có hình tròn, màu sẫm, giới hạn không rõ và ít ngứa ngáy khó chịu.
- Chàm hóa: Chàm hóa là tình trạng tổn thương da xuất hiện triệu chứng chàm (eczema) do thường xuyên có kích thích cơ học (ma sát, chà xát, gãi cào quá mức). Hắc lào chàm hóa điển hình với những triệu chứng như da phù nề, viêm đỏ, bề mặt xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ, rỉ dịch và trợt loét. Sau một thời gian, da dần khô lại, bong tróc và có hiện tượng dày sừng.
Ngoài những biến chứng kể trên, hắc lào ở tay, chân còn ảnh hưởng đến thẩm mỹ và ngoại hình. So với những vùng da kín, tổn thương ở tay và chân dễ nhìn thấy bằng mắt thường. Do đó, bệnh nhân thường hình thành tâm lý thiếu tự tin và e ngại. Hơn nữa, bệnh lý này còn gây ngứa ngáy nhiều, tác động không nhỏ đến giấc ngủ và chất lượng cuộc sống.
cách điều trị bệnh hắc lào ở tay, chân
Hắc lào ở tay, chân là bệnh da liễu lành tính và gần như không gây ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên nếu không điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển mãn tính, tái phát lại thường xuyên, ảnh hưởng nhiều chất lượng cuộc sống. Do đó, điều trị sớm bệnh lý này là vấn đề cần thiết để bảo vệ sức khỏe và giảm bớt nguy cơ lây nhiễm cho những người xung quanh.
Các cách chữa trị bệnh hắc lào ở tay, chân:
1. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn
Đa phần các trường hợp bị hắc lào ở tay, chân đều có đáp ứng tốt với chữa trị bằng thuốc. Chọn lựa ưu tiên là các loại thuốc tại chỗ (thuốc bôi, dung dịch bôi,…) vì hiệu quả cao và ít công dụng phụ. Tuy nhiên nếu không có đáp ứng hoặc hắc lào lây lan rộng, bác sĩ có thể cân nhắc chữa trị toàn thân.
Các loại thuốc được sử dụng trong chữa trị bệnh hắc lào ở tay, chân:
Dung dịch BSI, ASA: Dung dịch ASA và BSI thường được sử dụng để điều trị các bệnh nấm da thường gặp như lang beng và hắc lào. Các loại thuốc này chứa Acid salicylic với công dụng bạt sừng và giảm số lượng keratin trên da, từ đó giảm bớt sự phát triển của chủng nấm dermatophytes. Ngoài ra, thuốc còn chứa một số hoạt chất sát khuẩn, khử khuẩn như Iod, Acid benzoic và Ethanol (cồn). Vì không chứa hoạt chất kháng nấm đặc hiệu nên ASA và BSI thường được sử dụng trong trường hợp hắc lào nhẹ hoặc được phối hợp với một số loại thuốc đặc trị khác.
thuốc bôi chứa axit salycilic: thuốc dạng bôi chứa axit salicylic cũng được sử dụng để chữa trị các bệnh nấm da nói chung và hắc lào nói riêng. Axit salicylic có khả năng bạt sừng, loại bỏ tế bào chết, từ đó lamg giảm lượng keratin và ngăn cản sự phát triển quá mức của nấm dermatophytes. Loại thuốc này được dùng nhiều khi chữa trị hắc lào ở tay, chân do lớp sừng ở bàn tay và bàn chân thường dày hơn so với lớp sừng ở những vùng da khác.
Kháng nấm dạng bôi: Thuốc kháng nấm dạng bôi là loại thuốc chữa trị hắc lào ở tay, chân được sử dụng phổ biến nhất. Các loại thuốc này thường chứa hoạt chất kháng nấm phổ rộng như Itraconazole, Clotrimazole, Terbinafine và Ketoconazole. Thuốc được khuyến cáo sử dụng đều đặn 1 – 2 lần trong 4 – 8 tuần (tùy vị trí tổn thương). Nên dùng thuốc đúng liều lượng và thời gian được chỉ định để tránh tình trạng kháng thuốc và tái nhiễm.
kháng sinh dạng bôi: kháng sinh dạng bôi được sử dụng trong trường hợp tổn thương da bị nhiễm khuẩn thứ phát. Thuốc thường được dùng 1 – 2 lần/ ngày trong liên tục 7 – 10 ngày để tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn gây nhiễm trùng. Tuy nhiên, nhóm thuốc này có nguy cơ dị ứng cao nên cần thận trọng khi sử dụng.
Kháng nấm đường uống: Trong trường hợp hắc lào lan rộng hoặc không có đáp ứng khi chữa trị tại chỗ, bác sĩ có thể chỉ định dùng một số loại thuốc kháng nấm đường uống như Griseofulvin, Ketoconazole và Itraconazole. Tuy nhiên, thuốc kháng nấm đường uống tiềm ẩn nhiều rủi ro và nguy cơ cao nên chỉ được sử dụng trong những trường hợp cần thiết.
Thuốc kháng histamine H1: Thuốc kháng histamine H1 được sử dụng để giảm ngứa do hắc lào ở tay, chân gây nên. Tuy nhiên, thuốc kháng histamine H1 thế hệ I thường gây buồn ngủ nên hiện nay, bác sĩ chủ yếu kê toa các loại thuốc thế hệ II như Fexofenadine, Cetirizin, Loratadin, Chlorpheniramin,…
Trước khi sử dụng thuốc – đặc biệt là thuốc xoa, cần vệ sinh chân, tay sạch sẽ để đảm bảo thuốc được hấp thu tốt và giảm bớt tối đa hiện tượng bội nhiễm. Bên cạnh đó, nên chú ý dùng thuốc đúng liều lượng, tần suất và thời gian để đảm bảo hiệu quả điều trị, ngăn cản tình trạng kháng thuốc và tái nhiễm.
Xem thêm:
Sùi mào gà là gì? các điều trị sùi mào gà hiệu quả nhất hiện nay
2. Kết hợp với một số biện pháp tự nhiên
Bên cạnh sử dụng thuốc, bệnh nhân cũng có thể kết hợp với một số mẹo tự nhiên để hỗ trợ ức chế nấm dermatophytes, giảm ngứa và cải thiện tổn thương da. Kết hợp chữa trị y tế với các giải pháp hỗ trợ có thể đẩy nhanh tốc độ phục hồi và giảm bớt tối đa nguy cơ tái nhiễm.
Các biện pháp tự nhiên hỗ trợ chữa trị bệnh hắc lào ở tay, chân:
Sử dụng tỏi tươi: Tỏi tươi có khả năng kháng khuẩn, virus và các chủng nấm thường gây bệnh ở người. Vì vậy, bệnh nhân có thể sử dụng nước ép tỏi thoa lên vùng da tổn thương vài lần/ ngày để hỗ trợ ức chế vi khuẩn và chủng nấm dermatophytes gây bệnh hắc lào. Ngoài ra, một số thành phần trong tỏi còn giúp phục hồi và phục hồi các tế bào sừng hư hại do nhiễm nấm.
Ngâm rửa với nước lá trầu không: Tương tự như tỏi tươi, dịch chiết từ lá lá trầu được chứng minh có công dụng ức chế vi nấm, vi khuẩn và virus. Bệnh nhân có thể nấu nước lá lá trầu để ngâm rửa chân, tay 1 lần/ ngày. Giải pháp này giúp hỗ trợ ức chế sự phát triển của nấm dermatophytes, đồng thời giảm ngứa ngáy và ngăn chặn hiện tượng bội nhiễm.
Dùng bột nghệ chữa hắc lào: Nghệ có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm và chống viêm tự nhiên. Sử dụng thảo dược này có thể hỗ trợ làm giảm tổn thương và ngăn ngừa viêm do chủng nấm dermatophytes gây nên. Bệnh nhân có thể dùng bột nghệ hòa với nước ấm + 1 ít nước cốt chanh, sau đó thoa lên vùng da tổn thương và rửa sạch sau 15 – 20 phút. Ngoài ra, curcumin từ nghệ còn giúp tái tạo và phục hồi các tế bào da tổn thương.
Xem thêm:
Top 3 thuốc trị nấm móng hiệu quả nhất hiện nay
Chăm sóc và phòng ngừa hắc lào ở tay, chân tái phát lại
Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần xây dựng chế độ chăm sóc phù hợp để đảm bảo hiệu quả của các phương pháp y tế và ngăn ngừa hiện tượng tái nhiễm. Bên cạnh đó, duy trì chế độ chăm sóc hợp lý còn giúp phòng ngừa hắc lào và các bệnh nấm da thường gặp khác.
cách chăm sóc và phòng ngừa bệnh hắc lào ở bàn tay, bàn chân tái phát:
- Trong thời gian chữa trị, cần ghi chú vệ sinh da 2 lần/ ngày để tránh sự phát triển quá mức của vi nấm. Ngoài ra, nên mặc quần áo thông thoáng, rộng rãi và chất liệu thấm hút tốt để tránh hiện tượng tăng tiết mồ hôi quá mức.
- Sử dụng các sản phẩm rửa sạch có độ pH cân bằng (khoảng 5.5), không sử dụng sản phẩm có độ pH quá cao.
- Mang bao tay cao su khi tiếp xúc với các loại hóa chất và chất tẩy rửa có độ pH kiềm. Ngoài ra, cần mang ủng và bao tay nếu tiếp xúc với đất cát, nguồn nước,… để giảm bớt lây nhiễm nấm dermatophytes từ môi trường.
- Giặt quần áo với nước ấm và lộn mặt trái phơi dưới ánh nắng để loại bỏ hết vi nấm gây bệnh. Bên cạnh đó, nên giặt giũ vỏ gối, mền thường xuyên để hạn chế hiện tượng tái nhiễm do vi nấm trú ngụ ở những vật dụng trung gian.
- hạn chế tiếp xúc thân mật và sử dụng chung vật dụng cá nhân với người khác. Để ngăn cản tái nhiễm, nên điều trị cùng lúc cho các thành viên trong gia đình.
- Tắm rửa cho chó, mèo thường xuyên để tránh tình trạng nấm dermatophytes sinh sống trên lông của thú nuôi và lây nhiễm sang cho người.
- Nấm dermatophytes có thể phát triển mạnh và lây lan rộng ở những người có hệ miễn dịch kém. Do đó, bệnh nhân cần ăn uống và sinh hoạt hợp lý để nâng cao chức năng đề kháng. Sức khỏe được cải thiện có thể kiểm soát nhanh các dấu hiệu của bệnh hắc lào và giảm nguy cơ bệnh tái phát lại đáng kể.
- Người có tiền sử bị hắc lào ở tay, chân do dùng thuốc ức chế miễn dịch, chất kháng sinh dài hạn nên thông báo với bác sĩ trước khi dùng thuốc để được cân nhắc thực hiện các biện pháp dự phòng.
- Kiểm soát tốt các nguồn lây của nấm dermatophytes để giảm thiểu nguy cơ bệnh tái phát.
Hắc lào ở tay, chân là tình trạng khá phổ biến. Bệnh lý này có mức độ tương đối nhẹ và thuyên giảm nhanh nếu được chăm sóc, điều trị đúng phương pháp. Do đó, bệnh nhân cần chủ động thăm khám sớm để được chẩn đoán và tư vấn dùng thuốc. Giảm bớt tình trạng chủ quan khiến bệnh tiến triển dai dẳng, mãn tính, gây nên nhiều bất lợi trong quá trình chữa trị về sau.
Xem thêm:
Top những thuốc trị ghẻ nước tốt nhất hiện nay
8 mẹo cai thuốc lá hiệu quả tại nhà
Tiệu chứng lang ben và cách điều trị hiệu quả tại nhà
Tin Tức 